[BuddhaSasana]

[Unicode Font]
       

Tam Tạng Kinh Điển Nguyên Thủy

(Tam Tạng - Tipitaka)

I. Luật tạng (Vinaya Pitaka - Disciplinary and Procedural Rules)

Luật tạng Pali gồm 5 quyển chính:

  1. Căn Bản Giới, Parajika Pali (Major Offences)
  2. Tiểu Giới, Pacittiya Pali (Minor Offences)
  3. Đại Phẩm, Mahavagga Pali (Greater Section)
  4. Tiểu Phẩm, Cullavagga Pali (Lesser Section)
  5. Yết Ma và Truyền Giới Pháp, Parivara Pali (Epitome of the Vinaya)

(Có nơi kết hợp 2 quyển đầu, Parajika Pali và Pacittiya Pali, thành bộ Suttavibhanga - Luật giải)

Trong Hán tạng còn có các bộ luật khác, dịch từ bộ luật của những bộ phái khác nhau:

  1. Thập Tụng luật, của Thuyết Nhất Thiết Hữu bộ (Sarvastivada), do ngài Phất Nhã Đa La (Punyatara) dịch
  2. Tứ Phần luật, của Pháp Tạng bộ (Dharmaguptaka), do ngài Phật Đà Da Xá (Buddhayasas) dịch
  3. Ma Ha Tăng Kì luật, của Đại Chúng bộ (Mahasanghika), do ngài Phật Đà Bạt Đà La (Buddhabhadra, Giác Hiền) dịch
  4. Ngũ Phần luật, của Hóa Địa bộ (Mahisasaka) , do ngài Phật Đà Thập (Buddhajiva) dịch
  5. Căn Bản Thuyết Nhất Thiết Hữu bộ luật, của Da Du La Thuyết Nhất Thiết Hữu bộ (Mula-Sarvastivada)

II. Kinh Tạng (Nikaya Pitaka - Discourses)

  1. Trường Bộ Kinh, Digha Nikaya (Collection of Long Discourses)
  2. Trung Bộ Kinh, Majjhima Nikaya (Collection of Middle-length Discourses)
  3. Tương Ưng Bộ Kinh, Samyutta Nikaya (Collection of Kindred Sayings)
  4. Tăng Chi Bộ Kinh, Anguttara Nikaya (Collection of Gradual Sayings)
  5. Tiểu Bộ Kinh, Khuddaka Nikaya (Smaller Collection)

Tiểu Bộ Kinh gồm có 15 quyển:

  1. Tiểu Bộ Tập (Tiểu Tụng), Khuddaka Patha (Shorter Texts)
  2. Pháp Cú Kinh, Dhammapada (The Way of Truth)
  3. Phật Tự Thuyết, Udana (Paeans of Joy)
  4. Như Thị Ngữ (Phật Thuyết Như Vậy), Itivuttaka ("Thus said" Discourses)
  5. Kinh Tập, Sutta Nipata (Collected Discourses)
  6. Thiên Cung Sự, Vimana Vatthu (Stories of Celestial Mansions)
  7. Ngạ Quỷ Sự, Peta Vatthu (Stories of Peta)
  8. Trưởng Lão Tăng Kệ, Theragatha (Psalms of the Brethren)
  9. Trưởng Lão Ni Kệ, Therigatha (Psalms of the Sisters)
  10. Bổn Sanh, Jataka (Birth Stories of the Bodhisatta)
  11. Nghĩa Thích, Niddesa (Expositions)
  12. Vô Ngại Giải Đạo, Patisambhida (Book on Analytical Knowledge)
  13. Thí Dụ, Apadana (Lives of Arahants)
  14. Phật Sử, Buddhavamsa (History of the Buddha)
  15. Sở Hạnh Tạng, Cariya Pitaka (Modes of Conduct)

Kinh điển Nguyên thủy cũng được ghi chép lại bằng tiếng Sanskrit và truyền về phương Bắc, được dịch sang tiếng Tây Tạng và tiếng Hán qua nhiều thời kỳ khác nhau và từ nhiều bộ phái khác nhau, không đồng nhất. Các bản Sanskrit đã thất lạc, không còn đầy đủ như tạng Pali. Các bộ kinh dịch ra tiếng Hán gọi là các bộ A Hàm (Agama, A Cấp Ma), gồm có 4 bộ chính:

  1. Trường A Hàm (Dirgha-Agama), tương ứng với Trường Bộ Kinh, do ngài Phật Đà Da Xá (Buddhayasas) và Trúc Phật Niệm dịch từ bản của Pháp Tạng bộ (Dharmaguptaka) vào năm 412-413 CN, trong đời nhà Hậu Tần.
  2. Trung A Hàm (Madhyama-Agama), tương ứng với Trung Bộ Kinh, do ngài Cù Đàm Tăng Già Đề Bà (Gotama Sanghadeva) và Đạo Tổ dịch từ bản của Thuyết Nhất Thiết Hữu bộ (Sarvastivada) vào năm 397-398 CN, trong đời nhà Tiền Tần.
  3. Tăng Nhất A Hàm (Ekottara-Agama), tương ứng với Tăng Chi Bộ Kinh, do ngài Cù Đàm Tăng Già Đề Bà (Gotama Sanghadeva) dịch có lẽ từ bản của Đại Chúng bộ (Mahasanghika) năm 397 CN, trong đời nhà Tiền Tần.
  4. Tạp A Hàm (Samyukta-Agama), tương ứng với Tương Ưng Bộ Kinh, do ngài Cầu Na Bạt Đà La (Gunabhadra) dịch từ bản của Thuyết Nhất Thiết Hữu bộ (Sarvastivada) năm 435-443 CN, trong đời nhà Tống.

Từ năm 1991, trong chương trình phiên dịch Đại Tạng Kinh Việt Nam, Viện Nghiên Cứu Phật Học Việt Nam (chùa Vạn Hạnh, Phú Nhuận, Sài Gòn) đã lần lượt phát hành các bộ kinh theo thứ tự như sau:

Số thứ tự Tựa Kinh Năm phát hành Dịch Giả
1, 2 Trường Bộ
(I, II)		 1991 HT Minh Châu
3, 4 Trường A Hàm
(I, II)		 1991 HT Trí Tịnh
5, 6, 7 Trung Bộ
(I, II, III)		 1992 HT Minh Châu
8, 9, 10, 11 Trung A Hàm
(I, II, III, IV)		 1992 HT Thiện Siêu
12, 13, 14, 15, 16 Tương Ưng Bộ
(I, II, III, IV, V)		 1993 HT Minh Châu
17, 18, 19, 20 Tạp A Hàm
(I, II, III, IV)		 1993-1995 HT Thiện Siêu &
HT Thanh Từ
21, 22, 23, 24 Tăng Chi Bộ
(I, II, III, IV)		 1996-1997 HT Minh Châu
25, 26, 27 Tăng Nhất A Hàm
(I, II, III)		 1997-1999 HT Thiện Siêu &
HT Thanh Từ
28 Tiểu Bộ (I) 2000 HT Minh Châu
29 Tiểu Bộ (II) 2000 GS Trần Phương Lan
30 Tiểu Bộ (III) 2000 HT Minh Châu
31 Tiểu Bộ (IV) 2001 HT Minh Châu
32 Tiểu Bộ (V) 2001 HT Minh Châu & GS Trần Phương Lan

III. Thắng Pháp Tạng (Abhidhamma Pitaka - Vi Diệu Pháp, A Tỳ Đàm, Luận Tạng)

  1. Pháp Tụ, Dhammasangani (Classification of Dhamma)
  2. Phân Tích (Phân Biệt), Vibhanga (Divisions)
  3. Chất Ngữ (Giới Thuyết), Dhatukatha (Discourse on Elements)
  4. Nhân Chế Định (Nhân Thị Thuyết), Puggala Pannatti (The Book on Individuals)
  5. Ngữ Tông (Biện Giải), Kathavatthu (Points of Controversy)
  6. Song Đối (Song Luận), Yamaka (The Book of Pairs)
  7. Vị Trí (Phát Thú), Patthana (The Book of Causal Relations)

Các bộ nầy được HT Tịnh Sự (Santakicco Mahathera) dịch trước năm 1975 dựa theo bản Pali-Thái, và đã được phát hành tại Sài Gòn (chùa Kỳ Viên, Quận 3) trong những năm qua.

Bình Anson
Perth, Western Australia
Tháng 07-1997
(bổ sung: tháng 11-2001)

Ghi Chú:

1. Tựa Việt ngữ của HT Minh Châu, HT Tịnh Sự, và HT Đức Nhuận. Tựa Anh ngữ của HT Narada.

2. Toàn bộ kinh điển Pali ngữ và bản dịch Anh ngữ đã được Hội Kinh Điển Pali (Pali Text Society) lần lượt xuất bản trong 100 năm qua. Xin xem bài giới thiệu bằng Anh ngữ: Publications of the Pali Text Society.

Phụ chú
(Unicode Courier New font)

Bản đồ liệt kê các bộ kinh chính yếu trong Tam Tạng Thánh Ðiển

 

                              Tam Tạng

                                 |

         +-----------------------+--------------------------+

         |                       |                          |

     Luật tạng            Thắng Pháp tạng               Kinh tạng

         |                       |                          |

     Luật giải               Pháp tụ                        |

     Ðại phẩm                Phân tích                      |

     Tiểu phẩm               Chất ngữ                       |

     Truyền giới             Nhân chế định                  |

                             Biện giải                      |

                             Song đối                       |

                             Vị trí                         |

                                                            |

   +----------+--------------+---------------+--------------+

   |          |              |               |              |

Trường bộ     |         Tương ưng bộ         |              |

          Trung bộ                     Tăng chi bộ          |

                                                        Tiểu bộ

                                                            |

   +--------+----+--------+--------+---+-------+---+--------+---+

   |        |    |        |        |   |       |   |        |   |

Tiểu bộ tập |    |        |        |   |       |   |        |   |

         Pháp cú |        |        |   |       |   |        |   |

           Phật tự thuyết |        |   |       |   |        |   |

              Phật thuyết như vậy  |   |       |   |        |   |

                              Kinh tập |       |   |        |   |

                                 Thiên cung sự |   |        |   |

                                       Ngạ quỷ sự  |        |   |

                                         Trưởng lão tăng kệ |   |

                                               Trưởng lão ni kệ |

                                                          Bổn sanh

                                                          Nghĩa thích

                                                          Vô ngại giải đạo

                                                          Thí dụ

                                                          Phật sử

                                                          Sở hạnh tạng

 

                           Tipitaka

                              |

    +-------------------------+-----------------------------+

    |                         |                             |

  Vinaya Pitaka         Abhidhamma Pitaka               Sutta Pitaka

    |                         |                             |

   Suttavibhanga         Dhammasangani                      |

   Mahavagga             Vibhanga                           |

   Cullavagga            Dhatukatha                         |

   Parivara              Puggalapannatti                    |

                         Kathavatthu                        |

                         Yamaka                             |

                         Patthana                           |

                                                            |

   +-------------+--------------+---------------+-----------+

   |             |              |               |           |

Digha Nikaya     | Samyutta Nikaya              |           |

           Majjhima Nikaya           Anguttara Nikaya       |

                                                    Khuddaka Nikaya

                                                            |

    +---------+----+----+-------+----+------+--+-----+------+

    |         |    |    |       |    |      |  |     |      |

Khuddakapatha |    |    |       |    |      |  |     |      |

       Dhammapada  |    |       |    |      |  |     |      |

                Udana   |       |    |      |  |     |      |

                   Itivuttaka   |    |      |  |     |      |

                        Sutta Nipata |      |  |     |      |

                             Vimanavatthu   |  |     |      |

                                    Petavatthu |     |      |

                                        Theragatha   |      |

                                                 Therigatha |

                                                       Jataka

                                                       Niddesa

                                                       Patisambhidamagga

                                                       Apadana

                                                       Buddhavamsa

                                                       Cariyapitaka
[Main Index]

Last updated: 10-November-2001

Web master: binh_anson@yahoo.com
binh_anson@hotmail.com